เดินทางค้นหา กาแฟที่ดีที่สุดในโลก

การที่เราเรียนรู้เรื่องราวของกาแฟตัวหนึ่งนั้น ไม่ใช่เพียงแค่การดื่มกาแฟและบอกถึงรสชาติของกาแฟเหล่านั้นได้ แต่มีปัจจัยอื่นที่สำคัญมากมายที่เราต้องรู้เกี่ยวกับกาแฟ ตั้งแต่ความรู้เกี่ยวกับเรื่องดินหรือธรณีวิทยา ความรู้เรื่องสถานที่ปลูกกาแฟหรือภูมิศาสตร์ ความรู้เรื่องประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมกาแฟในแต่ละพื้นที่ เรื่องเกี่ยวกับพฤกษศาสตร์กาแฟ ไปจนถึงเรื่องเกษตรกรรม องค์ประกอบมากมายเหล่านี้มีบทบาทสำคัญต่อประสบการณ์ในการดื่มกาแฟของเราอย่างยิ่ง และยังมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการเฟ้นหากาแฟที่ดีที่สุดด้วย

เหล่านี้คือกุญแจและปัจจัยสำคัญสู่การผลิตกาแฟคุณภาพ ซึ่งเป็นเครื่องมือที่เราจะใช้ในการตามหา กาแฟที่ดีที่สุดกันในโลก จากประเทศที่ผลิตกาแฟยอดนิยมทั่วโลก

การปลูกกาแฟ

คุณภาพและลักษณะของกาแฟส่วนใหญ่นั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งคือ สถานที่ที่ใช้ในการปลูก ระดับความสูงในสถานที่แห่งนั้น สภาพภูมิอากาศ และสภาพดิน ดังนั้นเราจึงเห็นกาแฟชั้นยอดจากสถานที่ปลูก หรือจากไม่กี่ประเทศเพียงเท่านั้น

อีกหนึ่งปัจจัยหลักที่จะเป็นตัวกำหนดคุณภาพของกาแฟของเราคือ ชนิดหรือสายพันธุ์ของเมล็ดกาแฟนั่นเอง เมล็ดกาแฟสายพันธุ์อาราบิก้าจะให้กาแฟที่มีความซับซ้อน และรสชาติที่มีความเหนือชั้นกว่าเมล็ดกาแฟโรบัสต้า แต่ไม่ว่าอย่างไร สิ่งที่สำคัญกว่าก็ยังคงเป็นสถานที่ที่ใช้ในการปลูก ที่จะเป็นตัวกำหนดคุณภาพและรสชาติของกาแฟ ไม่ว่าจะเป็นกาแฟสายพันธุ์ไหน

ในเรื่องของการเก็บเกี่ยวและการแปรรูปกาแฟก็ส่งผลต่อคุณภาพ และรสชาติของกาแฟเช่นกัน การที่กาแฟได้รับการจัดเก็บและได้รับการขนส่งอย่างเหมาะสม จะทำให้รสชาติและกลิ่นของกาแฟที่เกิดขึ้นตามธรรมชาตินั้นยังคงอยู่ และยังคงดีที่สุดเสมอ

การคั่วและบดกาแฟที่สมบูรณ์แบบ

เครื่องคั่วกาแฟและวิธีคั่วกาแฟก็มีบทบาทสำคัญในการกำหนดโปรไฟล์รสชาติและลักษณะของกาแฟของเรา คุณอาจดื่มกาแฟคั่วอ่อน คั่วกลาง หรือคั่วเข้ม แต่ละแบบการคั่วนั้นจะให้กาแฟที่แตกต่างกัน โดยปกติแล้ว กาแฟคั่วอ่อนจะยังคงเหลือความเป็น acidity อยู่ ให้กลิ่นผลไม้และดอกไม้ของกาแฟอย่างชัดเจน ส่วนหากอยากได้รสชาติที่มีความลึกกว่านั้น ให้ดื่มกาแฟคั่วเข้ม คุณอาจได้รสชาติของช็อกโกแลต คาราเมล หรือถั่ว

การบดเมล็ดกาแฟให้เข้ากับกรรมวิธีการชงกาแฟ หรือให้เข้ากับกาแฟของเราก็เป็นปัจจัยที่สำคัญปัจจัยหนึ่ง คุณอาจบดกาแฟจนละเอียด ชงกาแฟแบบกรีก (ซึ่งจะกล่าวถึงต่อไป) หรืออาจบดกาแฟหยาบหน่อยสำหรับการชงกาแฟแบบ French Press หรือแบบ Cold Brew ซึ่งหลายคนอาจมองข้าม แต่สิ่งนี้สำคัญนะครับ

กาแฟกับราคาที่คู่ควร

หากอยากได้กาแฟที่มีคุณภาพดีหรือกาแฟแบบพิเศษ ก็ต้องแลกมาด้วยราคาที่ค่อนข้างสูงสักนิด เนื่องจากต้นทุนการผลิตสูง แต่ผมคิดว่า สิ่งนี้เป็นสิ่งที่เราคุ้มค่าแก่การลงทุน เพื่อค้นหากาแฟที่ยอดเยี่ยมที่สุดในโลกของเรา

วัฒนธรรมการดื่มกาแฟ

สิ่งนี้เป็นสิ่งที่เราจำเป็นต้องเรียนรู้ เพื่อที่จะได้เข้าใจกาแฟในแต่ละที่ วัฒนธรรมในแต่ละประเทศนั้นมีบทบาทสำคัญมากในการดื่มกาแฟของผู้คนในปัจจุบัน ซึ่งแต่ละที่ก็จะมีวัฒนธรรมนี้ที่มีความแตกต่างกันออกไปบ้าง หรืออาจแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงเลยก็มี แต่สิ่งที่เหมือนกันและมีความคล้ายกันก็คือ ร้านกาแฟนั้น เป็นสถานที่ซึ่งเป็นศูนย์กลางของการพบปะผู้คน และเป็นศูนย์กลางของการแลกเปลี่ยนความรู้มานานกว่าหลายศตวรรษแล้ว นี่เป็นวัฒนธรรมการดื่มกาแฟที่ทั่วโลกมีร่วมกัน

ประเทศปลูกกาแฟทั่วโลก

แต่ละประเทศที่ปลูกกาแฟนั้น จะมีทั้งภูมิประเทศ แนวทางปฏิบัติ และวิธีการแปรรูปกาแฟที่มีความแตกต่างกันออกไป ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ล้วนแล้วแต่ส่งผลต่อรสชาติของกาแฟเป็นอย่างมาก การเรียนรู้และทำความรู้จักพื้นที่ในการปลูกกาแฟเหล่านี้ จะเป็นตัวกำหนดและค้นหากาแฟที่ยอดเยี่ยมได้ และวันนี้ผมจะพามาสำรวจและทำความรู้จักกับประเทศและภูมิภาคการปลูกกาแฟเหล่านี้ ว่าเหตุใดจึงทำให้กาแฟของตนมีความพิเศษขึ้นมา

เอธิโอเปีย

สถานที่แรกที่เราจะพาไปคือประเทศเอธิโอเปีย เนื่องจากมีความเชื่ออย่างกว้างขวางว่า ที่ประเทศนี้เป็นแหล่งกำเนิดกาแฟของโลก ตามตำนานกล่าวขานเล่าว่าบุรุษผู้เลี้ยงแพะชื่อ Kaldi เห็นว่า ฝูงแพะของเขานั้นดูแข็งแรงมากขึ้นหลังจากที่กินหญ้าและกินผลของพืชชนิดหนึ่งเข้าไป ภายหลังจึงได้พบว่า พืชชนิดนั้นคือต้นกาแฟอาราบิก้านั่นเอง

ในปัจจุบัน กาแฟยังมีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมของเอธิโอเปีย ยังคงมีพิธีการชงกาแฟแบบเอธิโอเปียอยู่ ที่จะมีการคั่วเมล็ดกาแฟ จากนั้นจะนำเมล็ดกาแฟนั้นมาโขลกและต้ม เมื่อได้กาแฟมาแล้วจะทำการเทกาแฟลงจากที่สูงและดื่มกินกันในหมู่บ้าน การจะค้นหากาแฟที่ดีที่สุดนั้น เราไม่จำเป็นต้องทำพิธีชงกาแฟแบบของเอธิโอเปีย เพียงแต่ไปค้นหาในพื้นที่ราบสูงตอนกลางแห่งหนึ่งในประเทศเอธิโอเปีย ที่มีภูมิภาคที่มีชื่อว่า Sidamo ที่อยู่ในระดับความสูงที่ค่อนข้างมาก นั่นเองทำให้ต้นกาแฟอาราบิก้าสุกช้าลง และทำให้เมล็ดกาแฟได้มีเวลาในการพัฒนารสชาติที่ซับซ้อนมากขึ้น

ผลผลิตกาแฟที่ได้จากภูมิภาค Sidamo ที่สำคัญคือ กาแฟที่มีชื่อว่า Yirgacheffe ซึ่งปลูกในจุดที่สูงที่สุดของภูมิภาคแห่งนี้ กาแฟที่ได้รสชาติจะมีความเข้มข้นและเรียบเนียน อีกทั้งยังมีกลิ่นหอมของผลเบอร์รี่และช็อกโกแลตด้วย

เยเมน

จากแหล่งกำเนิดกาแฟของโลก เราจะพาคุณไปย้อนประวัติศาสตร์กันสู่จักรวรรดิอันรุ่งเรืองที่มีชื่อว่า จักรวรรดิออตโตมัน ที่ในปัจจุบันเป็นประเทศเยเมน ในช่วงศตวรรษที่ 16 บริเวณนั้นมีการดื่มกาแฟกันอย่างแพร่หลาย และได้มีสุลต่านสุไลมานผู้ยิ่งใหญ่ (Suleiman the Magnificent) ที่ชื่นชอบการดื่มกาแฟเป็นอย่างมาก ทำให้ความนิยมในการดื่มกาแฟได้แพร่กระจายไปทั่วจักรวรรดิออตโตมัน ไม่นานก็ถูกแพร่ไปยังเมืองต่าง ๆ เช่น เวียนนาและบูดาเปสต์

จนถึงทุกวันนี้ ประเทศเยเมนก็ยังเป็นจุดหมายสำคัญของคนรักกาแฟ อย่างกาแฟคุณภาพของเยเมนที่มีชื่อว่า Yemeni Udaini ที่มีความโดดเด่นเรื่องกลิ่นของช็อกโกแลต ดอกไม้ และมีกลิ่นของเครื่องเทศด้วย

เคนยา

ที่เคนยานั้นเต็มไปด้วยภูมิภาคและพื้นที่ปลูกกาแฟที่ยอดเยี่ยมมากมาย ซึ่งส่วนใหญ่จะตั้งอยู่บนที่ราบสูงระหว่างภูเขาเคนยาและไนโรบี ยังมีเขตต่าง ๆ ในเคนยา เช่น Nyeri, Thika, and Murang’a ซึ่งอยู่ในบริเวณเชิงเขา Aberdare สถานที่เหล่านี้ขึ้นชื่อในเรื่องการผลิตเมล็ดกาแฟสายพันธุ์อาราบิก้าที่ซับซ้อนเป็นอย่างมาก กาแฟของเคนยาที่โด่งดัง เช่น SL 28 และ African K7 ซึ่งเหล่านี้เป็นกาแฟสายพันธุ์ French Mission Bourbon อีกตัวหนึ่งที่อยากนำเสนอ คือกาแฟ Kenya Twiga AA จาก Nyeri ที่มีกลิ่นหอมและมีความหวานฉ่ำของส้มกับช็อกโกแลต ซึ่งหากอยากได้กาแฟเคนยาดี ๆ ผมแนะนำให้เริ่มต้นจากกาแฟตัวนี้ แล้วคุณจะไม่ผิดหวัง

ที่ประเทศเคนยานั้น จะมีระบบการคัดเลือกเกรดกาแฟตามขนาดของเมล็ดกาแฟ กาแฟ Kenya AA จะมีการคัดกาแฟที่เป็นเกรด Peaberry ด้วย ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นเมล็ดกาแฟที่ดีที่สุดของแอฟริกา กาแฟ Kenya AA นั้นปลูกที่ระดับความสูง 1700-1900 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลเลยทีเดียว

ในสมัยก่อนนั้น อุตสาหกรรมกาแฟของประเทศเคนยาไม่ได้ดีนัก แต่นับตั้งแต่ประเทศเคนยานั้นหลุดจากการปกครองของอังกฤษ สถานการณ์ต่าง ๆ ก็เริ่มดีขึ้นเรื่อย ๆ เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟในเคนยาเริ่มมีรายได้ที่ดีขึ้น ในไนโรบีมีการใช้ระบบประมูลเกิดขึ้นในกระบวนการผลิตกาแฟ เพื่อสร้างระบบราคาที่เป็นธรรมและคิดราคากาแฟตามคุณภาพจริง

อินโดนีเซีย

ประเทศอินโดนีเซียเป็นประเทศที่มีทั้งภูมิศาสตร์และภูมิอากาศที่เหมาะสมต่อการปลูกกาแฟ โดยเฉพาะบนที่ราบสูงบนเกาะชวา ในประเทศอินโดนีเซียนี้มีการผลิตกาแฟจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นกาแฟโรบัสต้า หรือกาแฟอาราบิก้าแต่ สำหรับเรา จะเน้นไปที่กาแฟอาราบิก้าคุณภาพสูง กาแฟอาราบิก้าชั้นยอดที่สุดของอินโดนีเซียก็หนีไม่พ้นกาแฟจากเกาะ สุลาเวสี จากเกาะชวา และจากบาหลี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กาแฟจากภูมิภาค Kintamani จากปาปัว (อยู่ทางตะวันตกของปาปัวนิวกินี) และกาแฟบางตัวที่ปลูกกันบนเกาะสุมาตรา

กาแฟสุมาตราจะมีความโดดเด่นในเรื่องของกรรมวิธีการแปรรูปกาแฟ ลักษณะกาแฟจะมีบอดี้ที่ค่อนข้างเต็ม มี acidity ที่ต่ำ มีรสชาติที่เข้มข้น และมีโน้ตของยาสูบ โกโก้ และต้นซีดาร์ รวมถึงอาจมีกลิ่นอื่น ๆ ด้วย กาแฟสุมาตราที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายที่สุดน่าจะเป็น Sumatra Mandheling ที่ปลูกในภูมิภาค Aceh อยู่บริเวณทางเหนือของเกาะสุมาตรา ในภูมิภาคนี้ยังมีกาแฟ Gayo ที่นิยมปลูกกันบริเวณรอบชายฝั่งของทะเลสาบ Tawar กาแฟ Sumatra Mandheling นิยมปลูกทางตะวันตกของทะเลสาบ Toba

ที่ประเทศอินโดนีเซียยังขึ้นชื่อเรื่องการแปรรูปกาแฟอีกประเภทหนึ่ง เรียกว่ากาแฟ Kopi Luwak หรือที่รู้จักกันในชื่อ กาแฟขี้ชะมด ที่จะให้ชะมดกินเมล็ดกาแฟเข้าไปและถ่ายออกมา ซึ่งในท้องของชะมดนั้นมีแบคทีเรียที่สำคัญซึ่งทำให้กาแฟนั้นมีความอร่อยมากขึ้น และกาแฟขี้ชะมดนี่เองก็เป็นหนึ่งในกาแฟที่มีราคาแพงที่สุดในโลก

คอสตาริกา

ที่ประเทศคอสตาริกานั้นมีการปลูกกาแฟกันอย่างจริงจังมาก กาแฟทั้งหมดที่ปลูกที่นี่จะเป็นกาแฟอาราบิก้าและได้มีสถาบันกาแฟคอสตาริกา Costa Rican Coffee Institute (ICAFE – Instituto del Café de Costa Rica) ที่ทำหน้าที่ในการวิจัยและเกี่ยวกับกาแฟอาราบิก้าโดยเฉพาะ ทั้งในด้านของการเกษตรและอุตสาหกรรมกาแฟ ที่ประเทศคอสตาริกา ส่วนใหญ่การปลูกกาแฟนั้นจะปลูกในไร่กาแฟขนาดเล็ก และเกษตรกรจะมีความอิสระในการปลูกกาแฟเป็นอย่างมาก

ในภูมิภาค Central Valley ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองหลวงอย่าง San Jose มีสภาพอากาศที่เหมาะสมแก่การปลูกกาแฟเป็นอย่างมาก นอกจากนั้นยังอยู่บริเวณที่ค่อนข้างสูงและมีดินภูเขาไฟอีกด้วย ซึ่งเหล่านี้มีส่วนทำให้สามารถที่จะปลูกกาแฟคุณภาพสูงได้ อีกทั้งประเทศนี้ยังเป็นประเทศที่ค่อนข้างแคบ และมีทะเลล้อมรอบทั้งสองด้าน ด้วยความหลากหลายนี้เองทำให้คอสตาริกามีพื้นที่สำหรับปลูกกาแฟที่มีเอกลักษณ์และหลากหลายเป็นอย่างมาก ผลผลิตกาแฟที่ได้ก็จึงมีความหลากหลายไปด้วย

Doka Estate ซึ่งอยู่ในหุบเขาในเขต Central Valley ขึ้นชื่อในเรื่องของการผลิตกาแฟที่ยอดเยี่ยมที่สุดในคอสตาริกา อีกทั้งยังมีกาแฟจากภูมิภาค Cartago ที่มีชื่อว่า catuai และ caturra ที่มีกาแฟที่มีกลิ่นซิตรัสและมีความเปรี้ยว ที่มีชื่อเสียงอีกอย่างคือกาแฟ Peaberry ซึ่งได้จากกาแฟจากที่สูงในภูมิภาค Tres Rios กาแฟคอสตาริกาที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุด คือกาแฟ Tarrazu ที่มีบอดี้ที่หนัก มีกลิ่นช็อกโกแลต นม และครีมตามมาด้วย

กัวเตมาลา

ประเทศในอเมริกากลางที่ผลิตกาแฟที่น่าสนใจอีกแห่งคือประเทศกัวเตมาลา มีผู้คนชื่นชอบกาแฟจากกัวเตมาลามากมาย เนื่องจากมีความหลากหลาย กาแฟของกัวเตมาลาก็ปลูกในพื้นที่ปลูกกาแฟชั้นเยี่ยมหลายแห่ง โดยพื้นที่แต่ละแห่งก็จะมีเอกลักษณ์ของตนเอง และกาแฟแต่ละตัวก็จะมีความโดดเด่นแตกต่างกันออกไป

กาแฟจากภูมิภาค Huehuetenango ซึ่งมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลอยู่ที่ 1500 ถึง 1800 เมตร อยู่ใกล้กับประเทศเม็กซิโก กาแฟที่ได้จะมีความสว่างและความเป็น acidity อยู่ รสชาติค่อนข้างซับซ้อนด้วยกลิ่นของผลไม้ต่าง ๆ

ตรงบริเวณรอบทะเลสาบ Atitlán ซึ่งบริเวณนั้นมีดินภูเขาไฟอยู่ เมล็ดกาแฟที่ปลูกบริเวณพื้นที่นั้นจะมีกลิ่นของช็อกโกแลตและถั่ว กาแฟ Guatemalan Antigua ก็เป็นกาแฟตัวหนึ่งที่ปลูกในดินภูเขาไฟเหมือนกัน รสชาติกาแฟที่ได้จะมีความหวานและมีโน้ตของช็อกโกแลตและผลไม้

กาแฟ Cobán ปลูกบริเวณป่าฝนกัวเตมาลา เป็นกาแฟที่มีความเข้มข้นและมีความเผ็ดร้อน มีกลิ่นของดอกไม้และไวน์อยู่ด้วย บนที่ราบสูง Fraijanes บริเวณเขตภูเขารอบเมืองกลัวแต่มาลา ซึ่งมีระดับความสูงอยู่ที่ 1200-1500 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล และดินที่ได้ยังเป็นดินภูเขาไฟ มีกาแฟ Fraijanes ซึ่งมีความเปรี้ยว ความสดใส บอดี้เต็ม ยังมีพื้นที่ปลูกกาแฟ Volcán San Marcos ซึ่งเป็นบริเวณที่มีฝนตกชุกและอากาศอบอุ่นที่สุดในกัวเตมาลา กาแฟที่ได้จะมีความเป็น acidity สูง

มีกาแฟชั้นเลิศจากภูมิภาค Huehuetenango ซึ่งมีระดับความสูงเหนือน้ำทะเล 1800 เมตร กาแฟของที่นั่นจะมีกลิ่นหอมของเชอรี่ อีกทั้งยังมีโน้ตของช็อกโกแลตและนมที่นุ่มนวลมาก

บราซิล

บราซิลนับว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่ผลิตกาแฟมากที่สุดในโลก โดยติดอันดับ 1 ใน 3 เลยทีเดียว เนื่องจากประเทศบราซิลอุดมไปด้วยป่าดิบชื้นและมีสภาพอากาศที่ดีเยี่ยมเหมาะสมแก่การปลูกกาแฟเป็นอย่างมาก  ประเทศบราซิลเป็นประเทศ ที่ผลิตกาแฟรายใหญ่ประเทศหนึ่งในโลก ดังนั้นแหล่งผลิตกาแฟจึงมีมากตามไปด้วย บราซิลผลิตทั้งเมล็ดกาแฟอาราบิก้าและเมล็ดโรบัสต้า กาแฟของบราซิลนั้น หลายชนิดถูกนำไปทำเป็นกาแฟสำเร็จรูป ผู้ผลิตกาแฟชาวบราซิลบางรายยังปลูกกาแฟเพื่อใช้ในการทำกาแฟ coffee blend โดยเฉพาะอย่างยิ่ง espresso blend ทั้งนี้ก็เพราะว่า กาแฟส่วนใหญ่ของประเทศบราซิลนั้นไม่ได้ปลูกในพื้นที่ที่มีความสูงมากพอเหมือนกับประเทศที่ผลิตกาแฟอื่น ๆ

กาแฟบราซิลนั้นมีลักษณะของความเป็น acidity ค่อนข้างต่ำ และค่อนข้างจะมีความบาลานซ์ ดังนั้นจึงเหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับการนำมาทำ coffee blend กาแฟที่สำคัญของบราซิล เช่น Brazil Cerrado และ Bourbon Santos ส่วนใหญ่กาแฟคั่วเข้มของบราซิลมักจะถูกนำมาเป็นส่วนประกอบหลักใน espresso blend

Bourbon Santos กาแฟคุณภาพเยี่ยมจากบราซิล ส่วนใหญ่จะปลูกในบริเวณภาคเหนือ Minas Gerais กาแฟ Bourbon Santos จะมีลักษณะเฉพาะ ด้วยตัวรสชาติที่มีความเป็นกลาง มีความหวานและความมัน และมีความเป็น acidity ค่อนข้างต่ำ ทางตอนใต้ของ Minas Gerais ก็มีกาแฟบราซิลที่มีชื่อเสียงอีกตัวหนึ่งคือ Carmo de Minas

กาแฟที่ดีที่สุดของบราซิลตัวหนึ่งมีชื่อว่า Mantiqueria de Minas ซึ่งเป็นกาแฟที่มีกลิ่นหอมของช็อกโกแลต มะพร้าว และถั่ว

โคลัมเบีย

ในบ้านเราอาจจะรู้จักอยู่น้อย แต่ในบางประเทศ (โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา) กาแฟโคลัมเบียนับว่าเป็นกาแฟที่มีผู้คนรู้จักเป็นอย่างมาก เนื่องด้วยส่วนหนึ่งเพราะกลยุทธ์ทางการตลาดที่ค่อนข้างดี สมาพันธ์ผู้ปลูกกาแฟแห่งชาติโคลัมเบีย National Federation of Coffee Growers (Federación Nacional de Cafeteros de Colombia) ได้ส่งเสริมอุตสาหกรรมกาแฟของโคลัมเบียมาอย่างยาวนาน ซึ่งพวกเขาได้ทำการสร้างตัวละคร Juan Valdez ขึ้นมา เพื่อใช้ในสื่อการตลาด ส่งเสริมกาแฟโคลัมเบียในประเทศสหรัฐอเมริกาในช่วงปลายศตวรรษที่ 20

ไม่ใช่แค่เรื่องการตลาดที่ประสบความสำเร็จ โคลัมเบียยังผลิตเมล็ดกาแฟชั้นเยี่ยมออกมาให้เราได้ดื่มกันอีกด้วย กาแฟของโคลัมเบียนั้นจะเป็นกาแฟอาราบิก้าทั้งหมด ส่วนใหญ่ปลูกโดยเกษตรกรผู้ปลูกกาแฟอิสระในฟาร์มขนาดเล็ก กาแฟของโคลัมเบียก็ปลูกบนพื้นที่สูงที่มีดินภูเขาไฟ นั่นทำให้เมล็ดกาแฟมีคุณภาพ ส่วนใหญ่กาแฟของที่นี่มักจะปลูกในที่ร่ม ซึ่งทำให้กาแฟมีเอกลักษณ์ และสามารถพัฒนารสชาติให้มีความซับซ้อนขึ้นมาได้

ภูมิภาคที่มีชื่อเสียงในการปลูกกาแฟโคลัมเบียคือ บริเวณที่ราบสูง Sierra Nevada และบริเวณเนินเขาของเทือกเขา Andes กาแฟที่ปลูกบริเวณนี้ ซึ่งมีระดับความสูงเหนือน้ำทะเล 1650 เมตรนั้น จะมีรสหวานและรสเปรี้ยวของผลไม้ บางตัวก็จะมีกลิ่นของขนมปังอยู่ด้วย

อีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้กาแฟโคลัมเบียมีความโดดเด่นขึ้นมา คือในเรื่องของรูปแบบการปลูกกาแฟและวิธีการเก็บเกี่ยว ซึ่งวิธีการแบบนี้เป็นวิธีการที่เป็นที่นิยมในประเทศผู้ผลิตกาแฟคุณภาพสูงหลายแห่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในไร่กาแฟขนาดเล็ก เนื่องจากภูมิประเทศในบริเวณนั้นมีความชันไม่เสมอกัน จึงมักที่จะเก็บเกี่ยวกาแฟด้วยมือ ดังนั้นจึงมีการคัดเลือกเมล็ดกาแฟดีเป็นพิเศษ เพื่อให้แน่ใจจริง ๆ ว่าเมล็ดกาแฟจะได้รับการเก็บเกี่ยวเมื่อมันสุกเต็มที่แล้ว

Specialty Coffee กับ วัฒนธรรมการดื่มกาแฟ

การที่เรารู้ที่มาและรู้ถึงคุณภาพของเมล็ดกาแฟนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ควรมี แต่สิ่งที่เราควรจะรู้อีกอย่างคือ ประสบการณ์ทางวัฒนธรรมการดื่ม เช่น วัฒนธรรมการดื่มกาแฟของอิตาลี อินเดีย กรีซ และ Ethiopia ว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร วิธีการต้มกาแฟ ระดับการคั่วกาแฟ การบดเมล็ดกาแฟที่แตกต่างกัน วิธีการเตรียมกาแฟนี้ก็ล้วนเป็นปัจจัยที่สำคัญยิ่ง แต่บริบททางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของเครื่องดื่มชนิดนี้ในที่ต่าง ๆ สามารถที่จะเพิ่มความเพลิดเพลินและอรรถรสในการดื่มกาแฟของเราได้ มันทำให้กาแฟแก้วหนึ่งของเราอร่อยมากยิ่งขึ้น

วัฒนธรรมกาแฟกรีก

วัฒนธรรมการดื่มกาแฟของอิตาลี นับว่าเป็นหลักของวัฒนธรรมกาแฟโลกเลยก็ว่าได้ ซึ่งเราค่อนข้างมีความคุ้นเคยกันอย่างดี แต่วัฒนธรรมกาแฟกรีกนั้นเป็นอีกเรื่อง ซึ่งมีวัฒนธรรมที่แตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง มีรากฐานการดื่มที่เก่าแก่กว่าของอิตาลีอยู่มากเลยทีเดียว

ในทางเทคนิคแล้ว เราอาจเรียกกาแฟของกรีกว่ากาแฟตุรกีก็ได้ เรื่องเริ่มขึ้นในยุคที่กรีซเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิอันยิ่งใหญ่อย่างจักรวรรดิออตโตมัน และถึงแม้ว่าจักรวรรดิออตโตมันจะล่มสลาย แต่กาแฟรสอร่อยและเข้มข้นก็ยังคงอยู่ แทบจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงเลยตลอดหลายศตวรรษในกรีซ ยังคงมีวัฒนธรรมการดื่มกาแฟในบ้าน นอกจากนี้เรายังสามารถที่จะพบเห็นร้านกาแฟในกรุงเอเธนส์และที่อื่น ๆ ซึ่งสองสิ่งนี้เป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมกาแฟที่แข็งแกร่งของกรีก

การทำกาแฟแบบกรีกจะทำการคั่วและบดเมล็ดกาแฟให้เป็นผงอย่างละเอียด จากนั้นจะนำกาแฟมาผสมกับน้ำเย็นในหม้อกาแฟชนิดพิเศษที่มีชื่อว่า “briki” ในเรื่องของปริมาณทั้งกาแฟและน้ำตาลจะมีความแตกต่างกันออกไปตามแต่ละบุคคล แต่โดยปกติแล้ว จะใช้กาแฟ 1 ช้อนชากับน้ำตาล 1 ช้อนชา หากอยากได้กาแฟรสหวาน และจะลดหลั่นระดับความหวานลงมาตามแต่คนชอบ จากนั้นจะนำกาแฟไปเคี่ยวบนไฟอ่อนจนถึงปานกลาง เสิร์ฟในถ้วยกาแฟเอสเพรสโซหรือถ้วยกาแฟ demitasse และจัดเสิร์ฟพร้อมกับน้ำเย็น

โดยปกติหลายที่ เราจะดื่มกาแฟในช่วงเร่งด่วน แต่ไม่ใช่ที่นี่ เนื่องจากกาแฟของกรีกไม่ได้ทำการกรองจากกาแฟออก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องดื่มอย่างช้า ๆ เพราะจะมีกากกาแฟอยู่บริเวณของก้นแก้ว นี่เองทำให้ผู้คนที่จะมาพบปะกันเพื่อดื่มกาแฟไม่เร่งรีบและสามารถเพลิดเพลินกับบทสนทนาที่ยอดเยี่ยมได้

วัฒนธรรมกาแฟอินเดีย

หากกล่าวถึงอินเดีย หลายคนน่าจะนึกถึงเครื่องดื่มอย่างชาเสียมากกว่า แต่อินเดียก็มีวัฒนธรรมการดื่มกาแฟ เป็นของตนเองเหมือนกัน ทางบริเวณตอนใต้ของอินเดีย มีการดื่มกาแฟที่ใช้ฟิลเตอร์เหมือนกัน ซึ่งมีชื่อเรียกว่า Preparing South Indian

อินเดียจะมีฟิลเตอร์กรองกาแฟเป็นของตัวเอง ซึ่งจะมีลักษณะเครื่องชงกาแฟคล้ายกับที่ใช้ทำกาแฟดริป เป็นวิธีการอย่างง่าย คือการนำกาแฟบด แล้วใส่ไปในเครื่องชงกาแฟ จากนั้นทำการเทน้ำร้อนและปิดฝาหม้อ ทิ้งไว้สักครู่หนึ่ง ในระหว่างที่รอก็ทำการอุ่นนมไว้ และทำการผสมเข้าด้วยกัน กาแฟนมนี้เองนับว่าเป็นของดีของอินเดียเลย

ในอินเดียนั้น กาแฟเป็นที่นิยมในบางภูมิภาค เช่น ในรัฐ Tamil Nadu, Karnataka และ Andhra Pradesh เท่ากับประเทศ อย่างที่บอกว่ากาแฟของอินเดียจะเป็นกาแฟนม ดังนั้นจึงมีรสหวานและนุ่มนวลดื่มง่าย ซึ่งเป็นประสบการณ์การดื่มกาแฟที่แตกต่างจากของที่อื่นอย่างชัดเจน

กาแฟที่ดีที่สุดในโลก

หลังจากที่เราทำความรู้จักกาแฟมามากแล้ว คราวนี้ถึงเวลาต้องตัดสินว่า กาแฟอะไร หรือกาแฟของประเทศไหน วัฒนธรรมไหน เป็นกาแฟที่ดีและยอดเยี่ยมที่สุดในโลก การจะบอกว่ากาแฟตัวไหนยอดเยี่ยมอย่างไรนั้นเราจำเป็นต้องสังเกตและรู้ถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อการสร้างสรรค์กาแฟของเรา ส่งผลต่อคุณภาพและลักษณะของกาแฟ ซึ่งจำเป็นที่จะต้องมีความรู้เรื่องธรณีวิทยา ภูมิศาสตร์ พฤกษศาสตร์ และเรื่องของการปลูกกาแฟ การคั่วกาแฟและการบดกาแฟซึ่งทั้งหมดล้วนแล้วแต่เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อกาแฟ

ยิ่งคุณเรียนรู้เกี่ยวกับกาแฟมากเท่าไหร่ คุณก็จะเข้าถึงกาแฟชั้นเยี่ยมได้เท่านั้น หากถามว่ากาแฟตัวไหนดีที่สุดในโลก คงตอบไม่ได้เต็มปากถึงชื่อใดชื่อหนึ่ง ทั้งนี้เมื่อเรามีความรู้มากพอ เราจะหากาแฟที่ดีที่สุดในโลกของเราได้เอง