ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมที่งดงาม และมีความหลากหลายเป็นอย่างมาก หากนึกถึงกาแฟกับประเทศญี่ปุ่น เรามักจะนึกไม่ออกว่ามีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร แต่คุณอาจยังไม่รู้ว่า วัฒนธรรมกาแฟของญี่ปุ่นก็เป็นอะไรที่ค่อนข้างมีชีวิตชีวามากทีเดียว และวันนี้ผมจะพาคุณเดินทางไปสำรวจ วัฒนธรรมกาแฟญี่ปุ่น วัฒนธรรมกาแฟของประเทศนี้
ประวัติโดยย่อ
หลังจากยุค Sakoku ที่กินเวลาเกือบ 200 ปีได้สิ้นสุดลง (1638-1858) ประเทศญี่ปุ่นได้แยกตัวออกจากโลก ตอนนั้นเองเป็นตอนที่กาแฟได้มีการแพร่หลายเข้าไปสู่วัฒนธรรมญี่ปุ่นโดยพ่อค้าจากต่างชาติ ในช่วงปี 1858 ในตอนนั้นพ่อค้าต่างชาติมีข้อจำกัดในการขายสินค้าและการซื้อสินค้ามาก โดยจำกัดแค่เฉพาะในเมืองนางาซากิ ที่พ่อค้าชาวยุโรปสามารถที่จะขายกาแฟได้ (หากจะเจาะจง จะเป็นพ่อค้าชาวตุรกี) ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้เป็นกลุ่มคนที่แนะนำกาแฟให้กับผู้คนบนเกาะญี่ปุ่นได้รู้จัก
ในตอนแรกนั้น กาแฟไม่ใช่เครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมจากชาวญี่ปุ่นมากนัก เนื่องจากมีรสขมทำให้ผู้คนไม่ค่อยชอบ จนกระทั่งช่วงปลายทศวรรษที่ 1800 เมื่อประเทศญี่ปุ่นเริ่มก้าวเข้าสู่ยุคฟื้นฟูเมจิ
หลังจากที่ญี่ปุ่นกลับเข้ามาสู่โลกแห่งการค้าได้ไม่นาน กาแฟก็เป็นสินค้าที่ถูกนำเข้ามา ในที่สุดก็ได้มีการแพร่กระจายเข้าสู่พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศ โดยในปี 1888 ได้มีการให้กำเนิดร้านกาแฟแห่งแรกที่เรียกว่า Kissaten เปิดให้บริการขึ้นที่กรุงโตเกียว ซึ่งก่อนหน้านี้ในประเทศญี่ปุ่นมีเพียงโรงน้ำชา ที่เรียกว่า Chaya อยู่ทั่วประเทศ ประเทศญี่ปุ่นมองเห็นโอกาสเติบโตทางธุรกิจเกี่ยวกับเครื่องดื่มมาเป็นเวลากว่าหลายทศวรรษแล้ว แผนที่ร้านกาแฟจะเติบโต ในที่สุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็เข้ามาทำลายวัฒนธรรมกาแฟของญี่ปุ่นอยู่มากเลยทีเดียว
น่ายินดี ที่วัฒนธรรมกาแฟของญี่ปุ่นได้กลับมาเติบโตอีกครั้งในช่วงทศวรรษที่ 1960 เมื่อการดื่มกาแฟเรื่องกลายเป็นที่นิยมมากขึ้น และเรื่องเฟื่องฟูแพร่กระจายไปสู่ทั่วประเทศ จนถึงในปี 2014 แม้ว่าประเทศญี่ปุ่นจะไม่ใช่ประเทศผู้ผลิตกาแฟ 36 อันดับแรกของโลก แต่ก็มีการนำเข้ากาแฟจากผู้ผลิตชั้นนำหลายเจ้าในหลายประเทศ เช่น กัวเตมาลา ไทย และเคนย่า ในปี 2015 บาริสต้าและเจ้าของร้านกาแฟชื่อ Rec Coffee คุณ Yoshikazu Iwase ได้รับรางวัล SCAJ Barista Championship ซึ่งแสดงให้เห็นว่า วัฒนธรรมการดื่มกาแฟในประเทศญี่ปุ่นก็ยังคงมีให้เห็นอยู่
ร้านกาแฟในญี่ปุ่น
ร้านกาแฟในประเทศญี่ปุ่นยุคแรก ๆ พยายามที่จะสร้างความแตกต่างจากร้านน้ำชาที่มีอยู่ โดยทางร้านจะมีการบริการเพียงแค่ชาดำและกาแฟดำ และมีบริการอื่น ๆ อีกเล็กน้อย เช่น บริการยาสูบ และหนังสือพิมพ์ ไม่เพียงแค่มีแขกขาประจำ และให้บริการเพียงแขกที่มานั่งพบปะพูดคุยเท่านั้น แต่ยังใส่ใจลูกค้าที่เพียงแค่มาซื้อกาแฟ และเป็นแขกขาจรด้วย การตกแต่งของร้านกาแฟจะเป็นสไตล์ Art Deco ซึ่งเป็นสไตล์ที่ค่อนข้างทันสมัยมากในยุคนั้น
บางร้านในญี่ปุ่นตามหัวเมืองใหญ่ในปัจจุบันก็ยังคงมีการตกแต่งร้านแบบนี้ให้เห็นกันอยู่บ้าง แต่โดยทั่วไปปกติแล้วร้านกาแฟญี่ปุ่นสมัยใหม่จะตกแต่งแบบเรียบง่าย ด้วยเส้นสายและสีสันที่ดูสะอาดตา ปัจจุบันในญี่ปุ่นมีร้านกาแฟเฉพาะกาแฟสเปเชียลตี้ ที่ให้บริการกาแฟเกรดพิเศษ หรือให้บริการตามที่ลูกค้าสั่ง ในขณะที่ ให้บริการอยู่นั้น ร้านกาแฟนี้ก็จะทำหน้าที่ 2 อย่าง อย่างแรกคือร้านกาแฟคอยให้บริการสำหรับนักดื่มกาแฟ อีกแบบคือใช้เป็นสถานที่พบปะพูดคุยและพักผ่อนหย่อนใจ สำหรับผู้ที่ต้องการสร้างชุมชนนักดื่มกาแฟ อีกทั้งยังมีบริการอาหารกลางวันด้วย