แม้ว่าใครหลายคนจะนิยมใช้เครื่องบดแบบไฟฟ้า แบบที่เราเห็นตามร้านกาแฟทั่วไปก็ใช้แบบนั้น หรือสำหรับใครหลายคนชงกาแฟดื่มเองที่บ้าน เครื่องบดไฟฟ้าก็ยังเป็นที่นิยมอยู่มากเลยทีเดียว แต่ก็ยังมี เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน ที่ได้รับความนิยมอย่างไม่น่าเชื่อเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ชื่นชอบการดื่มกาแฟนอกบ้าน อย่างสายแคมป์ปิ้งเป็นต้น
หลายคนอาจจะไม่ชื่นชอบ เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน เพราะเชื่อว่าคุณภาพของการบดอาจไม่เท่าเครื่องบดไฟฟ้า แต่จากที่เราเห็นพัฒนาการของเครื่องบดกาแฟมือหมุนในทุกวันนี้ ซึ่งมีการพัฒนาอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของวัสดุที่ใช้ มีความแข็งแรงทนทานมากขึ้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเรื่องของการออกแบบเฟือง
ประเภทหรือลักษณะของเฟืองสำหรับใช้งานนั้น มีผลกระทบเป็นอย่างมากสำหรับคุณภาพของการบดกาแฟ ซึ่งจะมีผลต่อการสกัดกาแฟต่อไป แล้วมันส่งผลต่อรสชาติกาแฟอย่างแน่นอน วันนี้เราจะไปคุยกันเรื่องของเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน และเฟืองสำหรับการใช้งานอุปกรณ์นี้ มันมีความพิเศษ มีความเหมือนหรือแตกต่างจากเฟืองของเครื่องบดไฟฟ้าหรือไม่อย่างไร วันนี้เราจะพาคุณไปดูกัน
พัฒนาการของ เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน
เรียกได้ว่าในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้ เราสามารถที่จะพูดได้อย่างเต็มปากเลยว่า เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนนั้นมีการพัฒนาไปไกล ไกลกว่าตั้งแต่ตอนเริ่มคิดค้นอยู่หลายเท่าตัวเลยทีเดียว
ก่อนปี 1600 วิธีการในการบดเมล็ดกาแฟ ที่เป็นวิธีการที่ตรงไปตรงมา และน่าจะง่ายต่อการทำมากที่สุด เป็นวิธีการที่ไม่ได้ซับซ้อนอะไร การบดกาแฟก็คือการบดจริงๆ โดยอาจใช้อุปกรณ์อย่างสากกับครก แต่วิธีการนี้เป็นวิธีการที่ยาก และอาจจะไม่ได้รับความนิยมในบางพื้นที่ อีกทั้งยังไม่สามารถบดเมล็ดกาแฟให้มีความละเอียดได้มากถึงขนาดนั้น นั่นทำให้ผู้คนจำนวนมากเริ่มใช้เครื่องบดเครื่องเทศ ในการบดกาแฟทำให้ได้ขนาดที่มีความละเอียดมากยิ่งขึ้น โดยใช้ระยะเวลาที่สั้นลงอย่างมาก
แต่อย่างไรก็ตามในช่วงปลายศตวรรษที่ 17 เชื่อกันว่านักประดิษฐ์ชาวอังกฤษชื่อ Nicholas Book เขาผู้นี้เป็นบุคคลคนแรกที่ประดิษฐ์คิดค้นเครื่องบดมือ อย่างที่เรารู้จักและใช้งานกันอยู่ในปัจจุบัน
วิธีการทำงานของเครื่องบดกาแฟแบบมือของเขา จะทำการใส่เมล็ดกาแฟลงไปในช่องบด ซึ่งจะมีลักษณะเป็นกล่องไม้ และมีคันโยกหมุนอยู่ด้านบนของกล่อง เมล็ดกาแฟจะถูกบดและไหลลงมาลงสู่ชั้นด้านล่าง
เครื่องบดของเขาได้รับความนิยมและประสบความสำเร็จจากรวดเร็ว นั่นทำให้บริษัทต่างๆมากมาย พยายามที่จะพัฒนาเครื่องบดกาแฟที่มีความคล้ายคลึงกันนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บริษัทเปอร์โย ผู้ผลิตรถยนต์สัญชาติฝรั่งเศสขนาดใหญ่ ซึ่งหลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าแม้กระทั่งปัจจุบัน บริษัทนี้ก็ยังคงผลิตเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนอยู่ และวางขายอยู่ในท้องตลาดด้วย
แต่แล้วในช่วงศตวรรษที่ 19 และ 20 ผู้คนเริ่มให้ความสนใจในเรื่องของความสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น นั่นทำให้เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน ได้รับความนิยมน้อยลง ผู้คนหันมานิยมซื้อกาแฟสำเร็จรูปกันมากยิ่งขึ้น
กาแฟสเปเชียลตี้ และเครื่องบดมือ
ในช่วง 2-3 ทศวรรษที่ผ่านมานี้ กาแฟพิเศษหรือสเปเชียลตี้ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ด้วยความนิยมของสิ่งนี้ มุ่งเน้นให้การชงกาแฟไม่ใช่เรื่องของการชงกาแฟอีกต่อไป มันเปรียบเสมือนการแสดงฝีมือและทักษะในการชงกาแฟ บวกกับความเป็นศิลปะร่วมด้วย ด้วยเหตุนี้เอง เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนจึงหันกลับมาได้รับความนิยม และในท้องตลาดก็มีเครื่องบดกาแฟมือหมุนแบบพรีเมี่ยมออกมาด้วยกันมากมาย
หากจะเทียบเครื่องบดกาแฟมือหมุนสมัยนี้กับเมื่อก่อน มันมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงเลยทีเดียว มีการออกแบบ สามารถปรับค่าต่างๆ ได้อย่างแม่นยำมากยิ่งขึ้น รวมทั้งมีขนาดที่กระทัดรัด สามารถจับได้ถนัดมือ และควบคุมสิ่งต่างๆ ได้ง่ายกว่ามาก
เรื่องของเฟืองบด
โดยปกติแล้ว เครื่องบดกาแฟไฟฟ้า เฟืองที่นำมาใช้งานจะมีอยู่ด้วยกันอยู่ประมาณ 2 แบบ นั่นก็คือเฟืองแบบกรวย หรือ conical burr และเฟืองแบบแบน หรือ flat burr ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแต่ละผู้ผลิตจะนำมาใช้งาน แต่โดยปกติทั่วไป หากเราคุยกันแบบทั่วไปแล้ว เฟืองแบบกรวยจะค่อนข้างมีมากกว่าในตลาด เฟืองทั้ง 2 แบบก็มีความแตกต่างที่น่าสนใจอยู่
เฟืองแบบกรวย จะมีลักษณะเป็น 2 ส่วน จะเป็นส่วนด้านในกับด้านนอกมีลักษณะเป็นวงแหวน การบดกาแฟจะทำการบดกาแฟในแนวตั้ง นั่นทำให้แรงโน้มถ่วงมีผลต่อการบดกาแฟด้วยเช่นเดียวกัน
เฟืองแบบแบน เป็นเฟืองที่มีลักษณะ 2 อันมาซ้อนทับกัน โดยจะมีระยะอยู่ตรงกลางระหว่างเฟือง ซึ่งระยะที่ว่านี้จะเป็นตัวกำหนดขนาดของเบอร์บดของเรา และการบดกาแฟจะเกิดขึ้นในแนวนอน
รูปร่างของเฟืองนั้นมีผลอย่างมากต่อขนาดเบอร์บด และลักษณะของกาแฟบดที่เราจะได้ โดยปกติแล้ว กาแฟบดที่ได้จากการบดโดยใช้เฟืองแบบกรวย ถึงจะมีขนาดที่ค่อนข้างสม่ำเสมอ แต่ก็อาจไม่ได้ละเอียดมากนักหากเทียบกับเฟืองแบรนด์ ซึ่งมีขนาดกาแฟเท่ากันมากขึ้น บางคนมองว่าในจุดนี้ เฟืองแบนอาจจะให้เมล็ดกาแฟที่สม่ำเสมอ ส่งผลให้การสกัดกาแฟต่อมามีความสม่ำเสมอมากยิ่งขึ้น แต่ก็ไม่ใช่ว่าเฟืองแบบกรวยจะไม่ดี คุณภาพของการบดกาแฟก็ออกมาดีเหมือนกัน ทั้งนี้อยู่ที่ความชื่นชอบส่วนบุคคลเลย
วัสดุที่ใช้ในการทำเฟืองบด
วัสดุที่ใช้ในการทำเฟืองบดนั้นจะมีอยู่ด้วยกันมากมายหลากหลายวัสดุ โดยเฟืองบดกาแฟของเราอาจจะทำมาจากเซรามิก พลาสติก และเหล็ก เฟืองบดที่ทำมาจากเซรามิกและพลาสติก ส่วนมากแล้วเรามักจะเห็นในเครื่องบดมือที่มีราคาค่อนข้างถูก แน่นอนว่าข้อดีคือการมีราคาที่ย่อมเยา แต่ข้อเสียที่ตามมาก็คือ เฟืองเซรามิกและเฟืองพลาสติก มักจะสูญเสียความคมได้รวดเร็วกว่าวัสดุอย่างเหล็ก และเมื่อเฟืองเริ่มที่ การกระจายการบดกาแฟ ก็ย่อมมีประสิทธิภาพน้อยลงตามไปด้วย นอกจากนี้หากเป็นเฟืองที่เป็นเซรามิกแล้ว จะค่อนข้างมีความเปราะบาง มีแนวโน้มที่เฟืองจะเกิดการแตกหักได้ง่ายกว่าวัสดุอื่น
ยังมีเฟืองที่ทำมาจากเหล็กกล้าไร้สนิม ที่มักจะใช้ในเครื่องบดกาแฟที่มีราคาแพงขึ้นมา เครื่องบดลักษณะนี้จะคงความคมได้ค่อนข้างนาน อีกทั้งยังให้ผลลัพธ์การบดกาแฟที่มีความสม่ำเสมอมากกว่า
แต่หากเป็นเฟืองเหล็ก นั่นแสดงว่ามีแนวโน้มที่จะกักเก็บความร้อนได้มากกว่าเฟืองพลาสติกหรือเซรามิก ซึ่งสิ่งนี้อาจจะส่งผลต่อการสกัดบ้างเล็กน้อย ดังนั้นเพื่อลดการกักเก็บความร้อนนี้ให้ได้มากที่สุด เกรดของเหล็กที่นำมาใช้จึงต้องนำมาพิจารณาด้วย
ยกตัวอย่างเช่น แบรนด์เครื่องบดกาแฟ Fiorenzato กับเครื่องบดกาแฟแบบแมนนวล Pietro ที่มีการใช้เฟืองแบรนด์ Bohler M340 มีการเคลือบ Dark-T® เพื่อให้มีอัตราการเสียดทานที่ต่ำลง และมีการกักเก็บความร้อนได้น้อยลง ถึงนั่นจะเป็นข้อดี แต่ก็อาจจะส่งผลต่อกาแฟของเรา ทำให้สูญเสียสารประกอบและรสชาติ บวกกับกลิ่นบางอย่างไปเมื่อเราบดกาแฟ
พัฒนาการของเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้
และเนื่องด้วยในปัจจุบันนี้เอง ผู้คนเริ่มให้ความสนใจกับคุณภาพของกาแฟ และการชงกาแฟดื่มเองที่บ้านกันมากยิ่งขึ้น ด้วยเหตุนี้เองความต้องการของเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนคุณภาพสูง จึงเรียกได้ว่าเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ นับว่ามันเป็นหนึ่งอุปกรณ์ ที่สามารถใช้งานได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ราคายังไม่แพง หากเทียบกับเครื่องบดกาแฟแบบใช้ไฟฟ้า แต่ก็ยังคงสามารถให้กาแฟที่มีคุณภาพยอดเยี่ยมได้อย่างไม่น่าเชื่อ นอกจากในเรื่องของการออกแบบ และโครงสร้างที่มีคุณภาพมากขึ้นแล้ว เฟืองที่นำมาใช้ในเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน ก็นับว่ามีคุณภาพมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้เช่นเดียวกัน
ในเรื่องของราคาของเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน มีแบบที่ราคาไม่ได้แพงมากนัก แต่ก็ยังให้กาแฟบดที่มีคุณภาพมาก ตั้งแต่หลักพันไปจนถึงหลักหมื่น ยกตัวอย่างเช่นเครื่องบดกาแฟที่มีราคาค่อนข้างถูก (แบบแพงก็มี) Timemore ที่น่าจะเป็นเครื่องบดกาแฟยอดนิยมสำหรับผู้ที่เริ่มต้นดริปกาแฟ หรือสกัดกาแฟแบบฟิลเตอร์อีกหลากหลายวิธี อย่างรุ่น C3 ที่นอกจากจะใช้ในการบดกาแฟสำหรับฟิลเตอร์ได้แล้ว การปรับเบอร์บดยังเล็กมาก ถึงขนาดใช้บดกาแฟสำหรับสกัดเอสเพรสโซ่ได้เลยทีเดียว
เคล็ดลับและคำแนะนำในการใช้เครื่องบดกาแฟแบบมือหมุน
ปัจจัยที่สำคัญที่สุดปัจจัยหนึ่ง ที่เราจำเป็นจะต้องพิจารณา คือวิธีการในการปรับเบอร์บดของเรา ในขณะที่เราสลับไปมาระหว่างการสกัดกาแฟแบบต่างๆ ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจ ว่าการสกัดกาแฟแต่ละแบบใช้เบอร์บดกาแฟขนาดไหน นอกจากนั้นค่อยมาปรับเบอร์บดตามที่เราต้องการ
ในการปรับเบอร์บดกาแฟของเราสำหรับเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนนั้น แต่ละเครื่อง หรือแต่ละแบรนด์ก็จะมีวิธีการปรับแตกต่างกันออกไป แต่หลายครั้ง เรามักจะเห็นวิธีการปรับเบอร์บด คืออาจจะต้องใส่ที่หมุนก่อน ก่อนที่เราจะทำการปรับเบอร์บดกาแฟที่อยู่ข้างใน
การทำความสะอาดและการบำรุงรักษา
แน่นอนว่าไม่ใช่แค่สำหรับเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนเท่านั้น แต่เครื่องบดกาแฟแบบใช้ไฟฟ้าก็จำเป็นที่จะต้องได้รับการดูแลรักษา และการทำความสะอาดเป็นอย่างดี
ในการที่เราจะทำความสะอาดเครื่องบดกาแฟแบบมือหมุนได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น เราอาจจำเป็นต้องมีอุปกรณ์สำคัญบางอย่าง คือการมีแปรงและผ้าแห้ง เพื่อทำการขจัดคราบกาแฟที่อาจติดค้างอยู่ข้างใน รวมถึงคราบน้ำมันใดๆ ที่อยู่ในห้องบดของเรา และเฟืองของเราด้วย อีก 2 อุปกรณ์ที่อยากจะแนะนำให้ใช้งาน อย่างแรกคือแปรงสีฟัน มันสามารถที่จะทำความสะอาดเครื่องบดกาแฟของเราได้อย่างละเอียดมาก อีกอย่างคือลูกสูบเป่าลม หากคุณลองได้ใช้ดูสักครั้ง คุณจะรู้เลยว่ามันยอดเยี่ยมขนาดไหน
และแน่นอนว่าหากเราต้องการที่จะชงกาแฟให้มีคุณภาพยอดเยี่ยม และได้รสชาติแบบที่กาแฟตัวนั้นควรจะเป็นมากที่สุด เรื่องของความสะอาดของเครื่องบดกาแฟของเรา เป็นสิ่งที่เราจะต้องให้ความสำคัญ นอกเหนือจากคุณภาพของตัวเครื่องบดกาแฟและตัวเฟือง
และท้ายที่สุดแล้ว การที่เราลงทุนในเครื่องบดกาแฟมือหมุนแบบที่มีคุณภาพ จะทำให้เราสามารถสกัดกาแฟออกมาได้อย่างมีคุณภาพตามไปด้วย สิ่งนี้นับว่าควรค่าแก่การลงทุนมากเลยทีเดียว
